opracowanie Aleksandra Oszczęda
Ślub Maryny Mniszkówny z carem Dymitrem, bitwa pod Kłuszynem, zdobycie Smoleńska i walki polskiego garnizonu w Moskwie – to tylko część epizodów tzw. wojny moskiewskiej, opisanych w utworach wchodzących w skład Moskiewskiego Marsa.W antologii znalazły miejsce anonimowe pieśni z kart szlacheckich sylw, epickie ujęcia bitew i potyczek, toczonych przez oddziały Stanisława Żółkiewskiego, Jana Piotra Sapiehy, Aleksandra Zborowskiego czy Jana Chodkiewicza, a także zbiory epigramatów poświęconych zdobywcom Smoleńska czy wierszowane gazety ulotne o sensacyjnej fabule. Z dala od teatru wojny pisali je renomowani literaci (Stanisław Grochowski, Jan Jurkowski) i gorliwi panegiryści (Jan Żabczyc, Wawrzyniec Clebowski), użytek z piór robili jednak również żołnierze i uczestnicy wydarzeń z lat 1605-1612. Ich Świadectwa mają szczególną wartość – ukazują egzotykę moskiewskiej krainy, odmienność obyczajów, postaw i temperamentów jej mieszkańców oraz bogactwo stolicy carów. Są wreszcie dokumentem wielkich nadziei i planów podboju ziem Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Planów, które się nie ziściły.
