Opis
Piotr Gryglewski
Książka przybliża problematykę odwołań do przeszłości za pośrednictwem form architektonicznych uważanych za dawne. Tematyka ta jest analizowana na przykładzie wybranych polskich zabytków architektury sakralnej, ukazywanych w kontekście przemian w sztuce europejskiej. Autor podkreśla, że sposoby wykorzystywania i rozpoznawania dawnych kostiumów stylistycznych od XV po początek XVII w. podlegały przeobrażeniom w związku ze zmieniającym się sposobem opisywania i wartościowania przeszłości oraz postrzegania w niej roli człowieka i jego wytworów.
ISBN 978-83-7543-228-2
Warszawa 2012, B5, ss. 480 + il. cz.-b. 118
Spis treści
Wstęp
ROZDZIAŁ I. Zagadnienia wprowadzające
Zarys stanu badań
Proponowany model metodologiczny
Rodzaje materialnych odwołań do przeszłości
Schemat wypowiedzi retorycznej
Wstępny formularz badawczy
ROZDZIAŁ II. Pomiędzy dwiema dynastiami. Nawiązania do przeszłości w fundacjach XIV i XV w.
Przemiany historiograficzne – wartościowanie przeszłości
Materialne świadectwa przeszłości – wartościowanie zabytków materialnych
Zarys stanu badań nad historyzującymi fundacjami architektonicznymi w średniowieczu (do XIV w.)
Wiek XIV i panowanie ostatnich Piastów
Tło historyczne
Przykłady nawiązań do przeszłości w sztuce środkowoeuropejskiej XIV w.
Wątki historyczne w fundacjach architektonicznych czasów Kazimierza Wielkiego
Nowa dynastia
Tło historyczne
Przykłady europejskich fundacji z XV w.
Fundacje architektoniczne Zbigniewa Oleśnickiego i Jana Długosza
Sposób opisywania dawnych budowli przez Jana Długosza
Uwarunkowania historiograficzne
Fundacja Koniecpolskich w Wielgomłynach
ROZDZIAŁ III. Między tradycją a innowacją. Architektoniczne odwołania do przeszłości w epoce renesansu (ok. 1500 – ok. 1580)
Tło historyczne: Europa – Polska
Postawa historiograficzna – wartościowanie przeszłości
Dzieło wobec przeszłości – wartościowanie zabytków materialnych
Antyk jako wzorzec idealny – cesarskość panującego
Problem chronologii renesansu włoskiego i północnoeuropejskiego
Architektura włoska XV w.
Architektura na obszarze Niemiec
Architektura na terenach Węgier i Czech
Recepcja form antykizujących w Polsce
Wielka renowacja – katedra w Płocku
Dialog z własną przeszłością
Odwołania do form romańskich w architekturze sakralnej XVI w. – zarys problematyki
Przykłady odwołań do form romańskich w architekturze polskiej na początku XVI w.
Między innowacjami a tradycją – w poszukiwaniu typu świątyni w połowie XVI w.
Innowacje w architekturze Mazowsza w połowie XVI w.
Tradycja układów krzyżowych w fundacjach z ok. 1550 r.
ROZDZIAŁ IV. Wielonurtowość czasu przemian. Architektura przełomu XVI i XVII w. (ok. 1580 – ok. 1630)
Tło historyczne
Historiograficzne tło – wartościowanie przeszłości
Dzieło wobec przeszłości – wartościowanie zabytków materialnych
Architektoniczne odwołania do przeszłości ok. 1600 r. – stan badań
Fundacje prywatne
Kościoły parafialne
Kaplice
Fundacje w dobrach biskupich i kapitulnych
Fundacje związane z Hieronimem Rozdrażewskim
Fundacje arcybiskupów gnieźnieńskich
Fundacje kapituły krakowskiej w Pabianicach
Fundacja zakonne
Jezuici
Bernardyni
Dominikanie
Inne średniowieczne wspólnoty
Renowacje
Wykorzystanie reliktów romańskich
Przebudowa lub modernizacja kościołów gotyckich
Uzupełnianie nowym typem dekoracji
Zakończenie
Wykaz skrótów
Bibliografia
Summary
Spis ilustracji
Indeks osobowy
Indeks nazw geograficznych