Prawosławni i unici w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku wobec życia i śmierci w świetle testamentów

Opis

Wioletta Zielecka-Mikołajczyk

[egzemplarz archiwalny]

Książka stanowi próbę ukazania postaw wyznawców prawosławia i unii do problemów związanych z końcem życia ludzkiego w świetle testamentów z XVI–XVIII wieku z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego i ruskich ziem Korony. Odpowiedzi na pytania o funkcjonowanie prawa spadkowego, stosunek testatorów do zagadnień funeralnych, aktywności religijnej, własnej rodziny i majątku ukazały, jak harmonijnie wpisywali się oni w panoramę kulturową państwa polsko-litewskiego.

ISBN 978-83-7543-244-2

Warszawa 2012, B5, ss. 361, il. cz.-b. 9

Spis treści

Wstęp

Rozdział I. Testament i jego struktura na tle ruskiego i litewskiego prawa prywatnego

Od czasów najdawniejszych do umowy rusko-bizantyjskiej z 911 roku
Od Ruskiej Prawdy do upadku Rusi Kijowskiej
Prawo litewskie wobec testamentów (do 1768 roku)
Prawo testowania według prawa magdeburskiego
Testowanie według prawa kanonicznego
Prawo testowania w praktyce i stosunek do niego testatorów
Od aktykacji do realizacji aktów ostatniej woli
Formularz testamentu z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego

Rozdział II. „Przyszedł już straszny koniec życia jego”. Wyznawcy obrządków wschodnich wobec zagadnień eschatologicznych i funeralnych

Śmierć
Pogrzeb
W trosce o „duszne zbawienie” – testatorzy wobec modlitw za zmarłych

Rozdział III. „A wżdy Cerkiew jest Cerkwią i na wieki będzie, Chwała Pańska w niej kwitnie, daj Boże tak wszędzie”. Cerkiew i religia w życiu testatorów

Testatorzy wobec Cerkwi – przynależność wyznaniowa i echa unii brzeskiej
Aktywność na rzecz Cerkwi – między tradycją rodową a reakcją na sytuację wyznaniową w kraju?
Działalność dobroczynna
Spadkobiercy wobec pobożnych zapisów – sprawa Pieślaka

Rozdział IV. W kręgu rodziny

Rodzina i stosunek do niej testatorów
Małżeństwo
Wdowieństwo
Dzieci

Rozdział V. „A што се дотычетъ маетности моее”. Testatorzy wobec spraw materialnych

Nieruchomości i mobilia
Odzież
Biżuteria
Sprzęt domowy
Rynsztunki wojenne
Księgi
Służba
W świecie duchownych

Zakończenie

Bibliografia

Słownik ważniejszych mobiliów

Wykaz skrótów

Aneks

1. Modlitwa odmawiana w przypadkach klątw i śmierci przez archijereja, a w przypadku jego nieobecności – przez innego duchownego
   2. Modlitwa za zmarłych
   3. Spis testatorów z podziałem na stan społeczny i wyznanie

Indeks