Próba „moralnego podboju” Polski przez cesarstwo niemieckie w latach I wojny światowej

//, Promocje//Próba „moralnego podboju” Polski przez cesarstwo niemieckie w latach I wojny światowej

Próba „moralnego podboju” Polski przez cesarstwo niemieckie w latach I wojny światowej

52,00 

Brak w magazynie

Arkadiusz Stempin

Rozdarty między antypolskimi grupami nacisku w Berlinie a ugrupowaniami niepodległościowymi w Warszawie, zarządzający Polską kongresową gen. Hans Hartwig von Beseler, próbował przeciąć ten węzeł gordyjski, czyniąc z przyszłego państwa polskiego sojusznika Niemiec. Autor analizuje strategie Beselera nakierowane na pozyskanie Polaków, głównie na obszarze kultury, oświaty i wyznań: katolickiego, protestanckiego i mojżeszowego, oraz uwypukla słabości tych strategii, które przesądziły ostatecznie o ich klęsce.

Brak w magazynie

Opis

Arkadiusz Stempin

Rozdarty między antypolskimi grupami nacisku w Berlinie a ugrupowaniami niepodległościowymi w Warszawie, zarządzający Polską kongresową gen. Hans Hartwig von Beseler, próbował przeciąć ten węzeł gordyjski, czyniąc z przyszłego państwa polskiego sojusznika Niemiec. Autor analizuje strategie Beselera nakierowane na pozyskanie Polaków, głównie na obszarze kultury, oświaty i wyznań: katolickiego, protestanckiego i mojżeszowego, oraz uwypukla słabości tych strategii, które przesądziły ostatecznie o ich klęsce.

ISBN 978-83-7543-264-8

Warszawa 2013, B5, ss. 652

Spis treści

Wprowadzenie – zapomniane gubernatorstwo

  1. Stan badań
    2. Baza źródłowa
    3. Pojęcia, metoda i struktura pracy
  2. Niemiecki Zarząd Cywilny w Kongresówce od początków działalności do utworzenia Generalnego Gubernatorstwa: styczeń–sierpień 1915 r.

1.1. Niemieckie cele w Kongresówce u progu wojny
1.2. Antyniemieckie nastroje społeczeństwa polskiego w Kongresówce w 1914 r.
1.3. Utworzenie administracji cywilnej na zajętych obszarach Królestwa Kongresowego
1.4. Administracja niemiecka w służbie wojenno-ekonomicznych interesów Rzeszy
1.5. Polityka kulturalna Zarządu Cywilnego jako instrument kontroli
1.6. Powściągliwość w polityce szkolnej
1.7. Rudymentarny charakter polityki wyznaniowej

  1. Zarząd Wojskowy w Warszawie w sierpniu 1915 r. – wstęp do rozłamu między władzą okupacyjną a społeczeństwem

2.1. Orientacje polityczne mieszkańców Warszawy i Kongresówki w sierpniu 1915 r.
2.2. Zajęcie Warszawy. Militarny zarząd miasta – polityka „kija i marchewki”

  1. Mechanizmy sprawowania władzy na okupowanym obszarze – Generalne Gubernatorstwo Warszawy

3.1. Utworzenie generalnego gubernatorstwa Warszawy w sierpniu 1915 r.
3.2. Centralny ośrodek decyzyjny – generalny gubernator Hans Hartwig von Beseler
3.3. Struktura i obsada personalna Generalnego Gubernatorstwa
3.4. Początki polityki okupacyjnej Beselera – rządy twardej ręki

  1. Chybiona próba „moralnego podboju”: otwarcie repolonizowanego uniwersytetu

4.1. Polskie i niemieckie koncepcje odnowienia warszawskich uczelni
4.2. Statut Uniwersytetu Warszawskiego – administracyjna podstawa dla „moralnego podboju” szkolnictwa wyższego
4.3. Powołanie profesorów
4.4. Krótkotrwały sukces – ponowne otwarcie repolonizowanego uniwersytetu
4.5. Chybiona próba „moralnego podboju” duchowej elity Polski
4.6. Strajk studencki i zamknięcie szkół wyższych

  1. Polityka kulturalna w służbie stabilizacji władzy

5.1. Dyskontowanie polskiej symboliki narodowej jako polityczno-kulturowa strategia Beselera
5.2. Proklamacja monarchii polskiej 5 XI 1916 r. i jej konsekwencje dla polityczno-kulturalnej strategii Beselera
5.3. Rozpowszechnianie niemieckich osiągnięć kulturowych

  1. Polityka szkolna – między kontrolą a modernizacją

6.1. Polityka Zarządu Cywilnego na obszarze szkolnictwa elementarnego i średniego
Wyłączność nadzoru nad polskim szkolnictwem
Postępowanie niemieckiej administracji szkolnej w poszczególnych przypadkach
6.2. Rokowania dotyczące przekazania zwierzchnictwa nad szkolnictwem
Kwestia gwarancji szkolnych dla mniejszości niemieckiej
Impas
Zerwanie negocjacji
Wznowienie i zakończenie rokowań

  1. Polityka kościelna wobec polskiej hierarchii katolickiej

7.1. Stosunki u progu wojny – między zbliżeniem a dyskryminacją Kościoła katolickiego
7.2. Kontrola i współpraca – niemiecki kurs do utworzenia GGW
7.3. Polityka kościelna Beselera – pułapki strategii „kija i marchewki”
7.4. Nieudana próba zbliżenia z hierarchią katolicką przy proklamacji polskiej monarchii
7.5. Wątły alians z kościołem katolickim
7.6. Spór o ponowne otwarcie Wydziału Teologii Katolickiej na Uniwersytecie Warszawskim

  1. Polityka wobec protestanckiej mniejszości niemieckiej

8.1. Niemiecka grupa etniczna u progu wybuchu wojny
8.2. Polityka niemieckiego Zarządu Cywilnego dla podległego obszaru na lewym brzegu Wisły, od grudnia 1914 do sierpnia 1915 r.
8.3. Powściągliwy kurs Beselera wobec nacjonalistycznych łódzkich aktywistów
8.4. Zbliżenie Beselera z Deutscher Verein
8.5. Newralgiczny punkt: wsparcie niemieckiego szkolnictwa
8.6. Próba wzmocnienia nacjonalistycznych luteranów w łonie spolonizowanego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (Evangelisch-Augsburgische Kirche – EAK)
Sytuacja wyjściowa – EAK do chwili utworzenia GGW
Niekonsekwentny kurs Beselera i Zarządu Cywilnego do 1917 r. katalizatorem polaryzacji w EAK
Zbliżenie Beselera z Deutscher Verein – synod w Łodzi w 1917 r.

  1. Polityka wobec mniejszości żydowskiej w cieniu kwestii polskiej

9.1. Żydzi w Kongresówce w przededniu wojny
9.2. Niemieckie plany insurekcyjne dla polskich Żydów
9.3. Kurs administracji cywilnej dla obszarów położonych na lewym brzegu Wisły styczeń–sierpień 1915 r.
9.4. Nowe centrum władzy w Warszawie – GGW
9.5. Regulacja szkolnictwa żydowskiego
9.6. Założenie filii Agudy
9.7. Przełom w niemieckiej polityce wobec Żydów
9.8. Rozporządzenie o organizacji Żydowskiego Towarzystwa Religijnego
9.9. Kierunek polityki żydowskiej w latach 1917–1918

Zakończenie

Wykaz skrótów

Wykaz źródeł i literatury

Abstract

Indeks osobowy

Informacje dodatkowe

ISBN

978-83-7543-264-8

Okładka

miękka