Opis
oprac. K. Stasiewicz
[egzemplarz archiwalny]
Elżbieta Drużbacka była chyba najwybitniejszą polską poetką okresu Oświecenia. Jej poezja ma różne, często przeciwstawne oblicza: humorystyczne, refleksyjne, religijne, rubaszne, moralizatorskie. Tomik zawiera kilkadziesiąt wierszy: kilka dotąd niepublikowanych, a większość wydawanych ponad 100 lat temu, podzielonych według przewijających się w nich wątków – dworskich, arkadyjskich, religijnych, biograficznych. Praca uzupełniona została wstępem, zawierającym m.in. życiorys tej niezwykle interesującej poetki, oraz cennymi komentarzami ułatwiającymi zrozumienie utworów.
ISBN 83-88973-48-7
Warszawa 2003, A5, ss. 206 + il. cz.-b. 3
Spis treści
Krystyna Stasiewicz – Wstęp
1. Karty z biografii nietuzinkowej kobiety Elżbiety z Kowalskich Drużbackiej
2. Udana ucieczka saskiej poetki od monotonii artystycznej
Bibliografia
Nota edytorska
1. Zakres i układ edycji. Źródła tekstów i wybór podstawy wydawniczej
2. Zakres transkrypcji
Wykaz skrótów stosowanych w przypisach
Elżbieta Drużbacka – Wiersze wybrane
- Panegirycznym piórem
Aplauz Najjaśniejszemu Królowi J. Mci Augustowi Trzeciemu z okazji kwitnących nauk w Polszcze z panowania jego, zwłaszcza erygowanej publicznej w Warszawie biblioteki sumptem J.O. Księcia J. Mci Stanisława Kostki Załuskiego biskupa krakowskiego i Jśnie W.Jmci Ks. Józefa Załuskiego referendarza w. koronnego
Do […] J.O. Książęcia J.Mci [Andrzeja Stanisława] Załuskiego. Sprzeczka z różnymi zakonnikami o upierach, którym autorka tych wierszów nie daje
Cnoty Bogu i światu wiadome J.O. Księżnej J.Mci marszałkowej wielkiej Wielkiego Księstwa Litewskiego w oświadczonej miłości już zmarłemu Jaśnie Oświeconemu mężowi swemu
Opisanie Retyrady J.O. Księżnej JMci Urszuli z Branickich Lubomirskiej starościny bolimowskiej
Raj białostocki każdemu otwarty w zupełnej szczęśliwości, w doskonałej roskoszy wszystkich kontentujący, przez Adama stracony, przez Jana przywrócony
Śrzeniawa szczęśliwa płynąca duktem, upodobany znalazłszy port pod znakiem czarnego orła, kres swój tam zamierza i już dalej c8iągnąć nie zamyślaII. Echa wydarzeń i zabaw towarzyskich
Na prześladowanie pod imieniem Tygrys i Filis
Na prześladowanie od pewnej damy na ból oczu, że musiały być zgorszeniem
Na zaćmienie miesiąca, który nie złe, ale dobre skutki w kawalerze sprawił
Uraza siedmiu dam do tegoż, więcej chwalącego ostatnią część ciała Kupidyna nad ich twarze, na portrecie malowanego
Respons na zarzuty uczynione od dam pewnemu kawalerowi (pułkownikowi Jakubowskiemu poświęcony)
Wet za wet pewnemu kawalerowi od trzech dam, które wierszem swoim zaczepił (pułkownik Jakubowski)
Uraza na autorkę wierszów infułata krakowskiego
Wróbel i kot. Bajka
O tym, jako kobieta z ogona psiego powstała (powieść biblijna przez Elżbietę Drużbacką)
III. W kręgu satyry
Awersja pewnej damy całe życie bawiącej u wielkich dworów, przy których gdy nie tylko samę próżność, nieszczerość, zazdrość i wiele defektów uznała, waletę życiu takiemu wypowiada, a na spokojniejsze się wybiera
Opisanie odmiany czasu, który teraz więcej wznieca ognia miłości w damach, niż w kawalerach, bo w tych tylko złota miłość panować zaczęła z łakomstwem, więc damy odbierają rządy czasowi i nim dysponować myślą
Skargi kilku dam w spólnej kompanii będących, dla jakich racji z mężami swojemi żyć nie chcą
Refleksja nad śmiercią J.W. JMć. pana Tarła, wojewody lubelskiego herbu Topór, zabitego w Warszawie pod Marymontem o środopościu w pojedynku z JMć panem Poniatowskim, podkomorzym koronnym herbu Ciołka; zginął w czerwonej barwie, powadził się o księżniczkę Lubomirską, herbu Śrzeniawa, imię Hanna
Dekret na upierów morzących hetmana
Punkta dla poprawienia zepsutych obyczajów polskich, przez pewnego senatora polskiego do opisania mnie podane
Reskrypt na wyżej wyrażone punkta
Niechwalebny obyczaj w oracjach, w pisaniu listów, w komplemencie o adoracji, który termin samemu tylko należy Bogu
Zły obyczaj złodziejstwo popełnić, nie mieć go za wstyd, owszem, za obrót i sztuki; a po staremu złodzieja ma tytuł, kto co ukradnie
Zły obyczaj i pełen niedyskrecji w Polszcze po cudzych ile dziedzicznych polować polach, zwłaszcza w granicach tego, który sam myśliwy
Zły obyczaj w Polszcze, kiedy najzacniejsza dama przeląkłszy się czego, szpetne ma przysłowie, które jej stan, modestią i manierę szpeci
Na kompanią franc-masonów dla kawalerów i na kompanią de mops dla dam
IV. Wiersze arkadyjskie
Opisanie czterech części roku
Pierwsza część roku. Wiosna wydająca się w dziecinnym i niewinnym wieku
Część druga. Lato
Część trzecia. Jesień
Część czwarta. Zima
Pochwała lasów i miłego w nich na osobności życia w stanie pasterskim, od pewnej pasterki
Opisanie oczu ciekawych Akteona
Na pysznego Narcysa uciekającego od miłości nimfy Echo nazwanej
Na pysznego, który o sobie wiele trzyma i nad wszystkich się wynosi w doskonałości
Na obraz płaczącego Kupidyna i smutnej Wenery
V. Na religijną nutę
Opisanie czterech elementów szkodliwych i pożytecznych: ziemie, wody, ognia i powietrza
Na element ziemie
Na element wody
Na element ognia
Na element powietrza
Snopek na polu życia ludzkiego związany przez Śmierć, starożytną gospodynią, która spotkawszy się w puszczy z pustelnicą, wzajem ze sobą rozmawiają; Śmierć ciekawej penitentce moc i własność swoję opowiada
Życie i cuda świętego Franciszka
„Panie, dobrze nam tu”. Z tekstu Ewangelii św. na dzień Przemienienia Pańskiego
VI. Wiersze autobiograficzne
Memoriał wnukowi mojemu, Panu Józefowi Wiesiołowskiemu
Ofiara Bogu po stracie sześciorga wnucząt zmarłych
Na dzień 22 grudnia roku 1761, anniwersalny śmierci córki swojej W. Jej Mci Pani Marianny z Drużbackich Wiesiołowski, łowczyny wieluńskiej podczas odprawiających się e[g]zekwii w kościele OO. Bernardynów w Tarnowie przez Elżbietę Drużbacką napisany
Żal w starości
