Opis
Jerzy Kochanowski
[egzemplarz archiwalny]
[lekka rysa na grzbiecie]
„Szara strefa” wszędzie wiernie towarzyszy oficjalnej ekonomii. Zawsze też ma ona swoje charakterystyczne, nieraz wręcz endemiczne cechy, uzależnione m.in. od struktury gospodarczej i społecznej, tradycji, systemu prawnego. Książka pokazuje, że nielegalny handel był zjawiskiem towarzyszącym państwowości polskiej od 1944 do 1990 r., że handlowano niemal wszystkim, i że państwo było wobec tej aktywności obywateli w gruncie rzeczy bezradne. Jednocześnie praca stara się umiejscowić PRL-owski czarny rynek na tle innych.
ISBN 978-83-7543-168-1
Warszawa 2010, B5, ss. 385
Spis treści
Rozdział 1. Kilka uwag terminologicznych i metodologicznych
1.1. Jakiego koloru był czarny rynek?
Rynki legalne
Rynki półlegalne
Rynki nielegalne
1.2. Peerelowski czarny rynek: problemy z definicją
1.3. Literatura, źródła, metoda
Rozdział 2. Niedobór, chciwość, protest: krótki kurs historii czarnego rynku w pierwszej połowie XX w.
2.1. Początki
2.2. I wojna światowa i okres międzywojenny
2.3. II wojna światowa
2.4. Po wojnie
Rozdział 3. Polska sinusoida (anty)spekulacyjna: 1944–1989
3.1. Komisja I: 1945–1950/1954
3.1.1. Czas próby: 1944–1947
3.1.2. „Bitwę o handel wygraliśmy”: 1947–1950
3.2. Intermedium I: 1950–1956
3.3. Zespół I (i II): rok 1957 (i następne)
3.3.1. Exkurs: Zespół II
3.4. Intermedium II: lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte
3.4.1. Lata sześćdziesiąte
3.4.2. Lata siedemdziesiąte
3.5. Komisja II: 1981–1987
3.5.1. Droga do „spekulacyjnego piekła”
3.5.2. Prowiwrium. Nadzwyczajna Komisja: 10 sierpnia – 12 października 1981 r.
3.5.3. Główny front walki ze spekulacją: Centralna Komisja
Rozdział 4. Geografia (historyczna) czarnego rynku w PRL
4.1. Uwagi ogólne
4.2. Centrum – peryferie
4.2.1. Centrum: wielkie miasta
4.2.2. Peryferie: Polska gminna i powiatowa
4.3. Północ – Południe
4.3.1. Południe: na halach socjalizmu wprowadzić się nie da!
4.3.2. Północ: „ziemia żywi, morze bogaci”
4.4. Wschód – Zachód
Rozdział 5. Mięso
5.1. „Problem nr l to jest mięso”. Tylko dlaczego?
5.2. Mięso na czarnym rynku. Między represją a przyzwoleniem
5.2.1. „Wielka bitwa o mięso”: 1944–1950
5.2.2. „Państwowa rąbanka będzie lepsza…”: 1950–1956
5.2.3. „Za Gomułki są suche bułki…”: 1956–1970
5.2.4. „Jak będą świnie, to będą dobre koncepcje…”: 1971–1980
5.2.5. „No biją, jeść muszą”: 1980–1989
5.2.5.1. Przemysł mięsny, czyli przestępczość powrotna (ale i kreatywna)
5.2.5.2. „Baba z cielęciną”. Portret retrospektywny
5.2.5.3. „Troszkę ulegalnić nielegalne”: 1984–1989
Rozdział 6. Alkohol
6.1. „Hobby narodowe”. Nielegalne gorzelnictwo
6.1.1. „Na odcinku potajemnego gorzelnictwa”. Bimber i władza
6.1.2. „Wypić on przyzwyczajony, a pieniędzy dużo nie ma”. Uwarunkowania, technika, geografia
6.2. „Kup pan flaszkę”. Nielegalny obrót legalnym alkoholem
6.3. Ekskurs: lata osiemdziesiąte
Rozdział 7. Benzyna
7.1. „Prawie wszyscy jeżdżą na lewej benzynie”: od lat pięćdziesiątych do siedemdziesiątych
7.2. „Prawie prywatna pompa”: lata osiemdziesiąt
Rozdział 8. Dolar i złoto
8.1. Dolar i złoto: panaceum na ciężkie czasy
8.2. Władza, dolar, złoto
8.2.1. 1945–1950–1956
8.2.2. 1956–1981
8.2.3. 1981–1989
8.3. „Gra w zielone”. Mechanizmy i ludzie
8.3.1. Motywacje
8.3.2. Transfer
8.3.3. Cinkciarze. Szkic do portretu
Rozdział 9. Handel turystyczny w PRL
9.1. „Merkanturyzm”. Kilka uwag wstępnych
9.2. Lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte: „Jesteśmy za biedni, aby urlop spędzać w kraju…”
9.3. Lata siedemdziesiąte: „Kto przemyca? – Ci co podróżują!”
9.4. Lata osiemdziesiąte: „Fenicjanie ruszyli!”
Zakończenie. Tylne czy frontowe drzwi?
Wykaz skrótów
Bibliografia
Abstract
Spis tabel
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych
Spis ilustracji
